İcra ve İflas Hukuku taraflar arasındaki borç alacak ilişkilerini düzenleyen hukuktur. İcra ve İflas Hukuku Cebr-i icra hukuku/takip hukuku olarak da anılmaktadır. Borç alacak ilişkisi içindeki tarafların maddi hukuktan kaynaklanan taleplerin devletin gücü ile fiilen yerine getirilmesini sağlayan karma nitelikte bir hukuk dalıdır.
Tarafların borçlarının ifasını sağlamak ya da alacaklıların alacağına kavuşmasını sağlamak İcra hukuku ve İflas hukuku aracılığıyla mümkündür.
İcra takip işlemlerinde kural olarak icra daireleri tarafından alacaklının başvurusu ile borçlu tarafa borcunu ödemesi için ihtarda bulunulur ve böylece icra takip işlemleri başlamış olacaktır. Alacaklının alacağına kavuşmak maksadıyla başvurduğu bu yolda tabii ki borçlunun da hakları bulunmaktadır. Borçlu olduğu iddia edilen taraf borçlu değil ise takibe itiraz etme, takip dayanağı belgeye itiraz etme, yetkiye itiraz etme, borçlu olmadığının tespitini istemek gibi haklarını kullanabilecektir.
İcra cüzi icra ve küllü icra olarak ikiye ayrılmaktadır. Ana hatları ile,
Cüzi icra kapsamında;
İlamlı İcra
İlamlı icranın söz konusu olabilmesi için İcra İflas Kanununa göre ilam niteliğinde bir belgenin bulunması zorunludur. Bu belger ana hatları ile, Mahkeme ilamı, Arabuluculuk anlaşma belgesi ( Sulh Hukuk Mahkemesi Onaylı ) Tahkim Kararı, Tenfizi yapılmış Yurtdışı Mahkeme kararları sayılabilir.
Bu yolla yapılan icra takiplerine yapılacak tüm itirazlar İcra Hukuk Mahkemesine ve-veya Genel Mahkemelere yapılması gerekir. Ancak yapılan itirazlar icra işlemlerini durdurmayacağı için ayrıca bu yönde bir karar alınması gerekmektedir.
İlamsız icra
- Genel haciz yolu ile takip
- Abonelik sözleşmelerinden kaynaklanan para alacaklarına ilişkin takip
- Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile takip
- Kiralanan taşınmazların tahliyesi yolu ile takip
Bu yolla yapılan takiplerde itirazlar İcra Müdürlüğüne yapılır ve yapılan itirazlar icra işlemlerini durdurur. Bu durma kararından sonra Alacaklı taraf elindeki belgenin özelliğine göre Genel Mahkemelerde ve-veya İcra Hukuk Mahkemelerinde borçlunun yaptığı itirazın iptalini-kaldırılmasını talep ederek icra işlemlerinin devamını sağlayabilir.
Rehnin Paraya Çevrilmesi Yolu ile Takip yer alır.
Bir alacağın rehin altına alınması halinde ve sınırlı bir şekilde kullanılabilen bir takip yoludur. Rehnin özelliklerine göre hem ilamlı hem de ilamsız yol kullanılabilir.
Külli İcra olarak adlandırılan ise borçlunun tüm alacaklarına karşı ödeme yapma durumudur. Külli icra ancak borçlunun iflası halinde söz konusu olabilecektir. Borçluya ait tüm malvarlıkları icra marifeti ile satılır. Alacaklıların ödemeleri yapıldıktan sonra kalan bir para olursa bu para borçluya verilir. Ancak satışı yapılan mallardan elde edilen para borçları ödemeye yetmez ise o zaman alacaklılara alacaklarını oranında paylaştırılır.