Arabuluculuk, özel hukuk uyuşmazlıklarında tarafların mahkemeye gitmeden veya mahkeme sonuçlanmadan aralarındaki uyuşmazlığı çözmeye yönelik oluşturulmuş bir alternatif çözüm yöntemidir. Arabuluculuk hem taraflar arasındaki ihtilafların kısa bir sürede çözümlenmesi, hem tarafların arasındaki ihtilafların en adil bir şekilde çözümlenmesi için çok pratik, hızlı ve en az maliyetli bir yol olarak karşımıza çıkmaktadır.
Türkiye’de Arabuluculuk; sadece Arabuluculuk Daire Başkanlığına kayıtlı ( bu yönde yazılı ve sözlü sınavlarda başarılı olan ) ve en az beş yıl kıdemi bulunan Avukatlar- Arabulucular tarafından yapılabilmektedir.
Özel hukuk uyuşmazlıklarında ve tarafların kendi iradeleri ile karar verebilecekleri uyuşmazlık konularında Arabuluculuk yöntemini kullanabilirler. Taraflar bir araya gelerek aralarındaki özel hukuk uyuşmazlığını mahkeme sürecine göre daha kısa sürede ve daha az masrafla Arabuluculuk yöntemiyle çözmeleri taraflar açısından avantaj sağlamaktadır.
Taraflar Arabulucuyu kendileri seçebilirler veya Adliyelerde bulunan Arabuluculuk Bürosuna başvuruda bulunarak Arabulucu atanmasını talep edebilirler. Tarafların ihtiyari olarak yaptıkları arabuluculuk başvurusunda Arabulucu, tamamen tarafsız bir şekilde tarafların menfaatlerine uygun ortak bir noktada buluşmalarına ve uyuşmazlığı çözümlemelerine destek olur. Taraflar Arabulucunun tarafsızlığında şüpheye düştüklerinde ve şartları oluştuğunda Arabulucuyu reddetme hakkında sahiptir. Taraflar arabuluculuk görüşmesini kendileri yapabileceği gibi vekilleri aracılığı ile de arabuluculuk görüşmelerine katılabilirler. Arabuluculuk görüşmesi sonucunda taralar arasında anlaşma olur ise bu tutanak altına alınır. Anlaşma şartlarını içeren tutanak Mahkeme ilamlı özelliğindedir. Tarafların anlaşamaması halinde ise anlaşamama tutanağı düzenlenir ve dilerlerse uyuşmazlığın çözümü için dava sürecine başlayabilirler.
Bazı özel hukuk uyuşmazlıklarında ise Zorunlu arabuluculuk söz konudur. Taraflar aralarındaki uyuşmazlıkla ilgili Dava açmadan önce Arabulucuya başvurmak zorundadır. Zorunlu olarak Dava açmadan önce Arabulucuya başvurulması gereken uyuşmazlıklar; İş hukukundan kaynaklı işçi işveren uyuşmazlıkları, Ticari uyuşmazlıklar, Abonelik Sözleşmelerinden Kaynaklanan Para Alacaklarına ilişkin uyuşmazlıklar, Tüketici Sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlıklardır. Arabuluculuk Daire Başkanlığı tarafından bu uyuşmazlıkların daha da artırılması ve Arabuluculuğun yaygınlaştırılması amaçlanmaktadır. Bu uyuşmazlık konularından önce taraflar arabulucuya başvurmadan dava açmaları halinde dava şartı yokluğu sebebiyle davaları reddedilmektedir. Taraflar Adliyelerde bulunan Arabuluculuk Bürosuna başvuruda bulunarak uyuşmazlık konusu ile ilgili arabuluculuk sürecini başlatabilecektir. Taraflar Arabuluculuk Dairesinde kayıtlı bir Arabulucu için anlaşmaları halinde taraflar arasındaki uyuşmazlık için o Arabulucu atanır. Taraflar Arabuluculuk sürecinde anlaşmamaları halinde dava yoluna gidebileceklerdir.